Nguyên tắc áp dụng pháp luật trong hợp đồng ✅ [Update]
Thủ Thuật Hướng dẫn Nguyên tắc áp dụng pháp luật trong hợp đồng Mới Nhất
Dương Phúc Thịnh đang tìm kiếm từ khóa Nguyên tắc áp dụng pháp luật trong hợp đồng được Update vào lúc : 2022-09-25 00:51:04 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
Nguyên tắc áp dụng pháp luật trong trường hợp những văn bản do cùng một chủ thể phát hành có quy định rất khác nhau về cùng một vấn đề
27/04/2022
TS. NGUYỄN VĂN HIỂN
Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp
thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Từ viết tắt In trang Gửi tới bạn
Tóm tắt:Pháp luật ở một số trong những nước, đặc biệt là pháp luật ở những nước theo khối mạng lưới hệ thống dân luật (Civil law - truyền thống pháp điển hóa) đều quy định nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước luật chung”[1]và nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật được phát hành sau (trong trường hợp văn bản do cùng một chủ thể phát hành)”[2]. Việc duy trì và link giữa hai nguyên tắc này để bảo vệ tính thống nhất của khối mạng lưới hệ thống pháp luật được những nước áp dụng rất ngặt nghèo. Trong phạm vi nội dung bài viết này, chúng tôi tập trung phân tích hai nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước luật chung” và “ưu tiên áp dụng luật được phát hành sau”, từ đó rút ra những gợi mở cho việc sửa đổi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015.
Từ khóa: Nguyên tắc áp dụng pháp luật, hiệu lực hiện hành pháp luật, luật chuyên ngành, văn bản quy phạm pháp luật.
Abstract:In a number of countries, especially the ones using the civil law, it is often stipulated a principle of "special law repeals general laws (Lex specialis derogat legi generali)" and a principle of "a later law repeals an earlier law (in the case of legal documents issued by the same subject (Lex posterior derogat legi priori))". The maintenance and combination between the two principles to ensure the consistency of the legal system is strictly applied in several countries. Under this article, it is focused on the analysis of the two principles of "special law repeals general laws” and "a later law repeals an earlier law", thereby on recommendations for amendments of the Law on Promulgation of Legal Documents of 2015.
Keywords:Principles of law application; legal effectiveness; specific law; legal documents.
(Ảnh minh họa: Nguồn internet)
1. Nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật được phát hành sau” và nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước luật chung”trong áp dụng pháp luật ở một số trong những nước
(1)Nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật được phát hành sau”là nguyên tắc cơ bản trong áp dụng pháp luật ở những nước theo truyền thống pháp điển hóa (Dân luật), có nguồn gốc từ Luật La Mã (lex posterior derogat legi priori). Chẳng hạn, Bộ luật Dân sự (BLDS) của Nhật Bản quy định,nguyên tắc ưu tiên áp dụng quy phạm có thời điểm phát hành sau(khi cùng một quan hệ được điều chỉnh bởi hai quy phạm pháp luật có nội dung rất khác nhau ở trong hai văn bản pháp luật có hiệu lực hiện hành pháp lý ngang nhau, thì ưu tiên áp dụng quy phạm của văn bản được phát hành sau)[3]là một trong ba nguyên tắc cơ bản để xác định vị trí của những quy phạm pháp luật dân sự trong khối mạng lưới hệ thống pháp luật (cạnh bên nguyên tắc tôn trọng tầm hiệu lực hiện hành pháp lý của văn bản và nguyên tắc ưu tiên áp dụng quy phạm của pháp luật chuyên ngành).
Nguyên tắc này cũng khá được quy định tại khoản 3 Điều 156 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (BHVBQPPL) của nước ta.
(2)Nguyên tắc“ưu tiên áp dụng luật chuyên ngànhtrước luật chung”cũng là một nguyên tắc có nguồn gốc từ Luật La Mã (lex specialis derogat legi generali)[4]. Nguyên tắc này được quy định trong khối mạng lưới hệ thống pháp luật ở nhiều nước, đặc biệt trong pháp luật dân sự và luật điều ước quốc tế, rõ ràng:
- Nhật Bản: nguyên tắc ưu tiên áp dụng quyđịnh của luật chuyên ngành: khi một quan hệ pháp luật được điều chỉnh bởi cả quy định của đạo luật chung và đạo luật chuyên ngành thì ưu tiên áp dụng quy định của luật chuyên ngành. Pháp luật Nhật Bản coi đối tượng điều chỉnh của những đạo luật là tiêu chí để phân định một luật là luật chuyên ngành hay là luật chung. BLDS được xem là luật chung, những quy định của pháp luật dân sự được xem là những quy định của luật chung, còn những quy định điều chỉnh những quan hệ Một trong những chủ thể bình đẳng về địa vị pháp lý (những quan hệ của luật tư) trong những nghành kinh tế tài chính, xã hội có tính đặc thù như thương mại, bảo hiểm, sàn đầu tư và chứng khoán, ngân hàng nhà nước, dịch vụ… được xem là những quy định của luật chuyên ngành. Về kỹ thuật lập pháp, luật được xem là luật chuyên ngành phải bao hàm điều khoản quy định, luật này sẽ được ưu tiên áp dụng trước luật chung.
Luật Thương mại Nhật Bản cũng ghi nhận thứ tự ưu tiên áp dụng quy định của Luật để điều chỉnh những thanh toán giao dịch thanh toán marketing thương mại, thương mại… trừ khi có quy định ở luật khác. Trường hợp Luật này sẽ không quy định, thì áp dụng tập quán thương mại, sau đó là quy định của BLDS[5].
- Nước Hàn:Theo quy định của Luật Thương mại Nước Hàn, chỉ áp dụng trật tự ưu tiên đối với những vấn đề liên quan đến thương mại. Trường hợp không thuộc quy định của Luật này thì sẽ ưu tiên tập quán pháp thương mại, sau đó là quy định của BLDS hoặc những luật khác[6].
- Đức:Tương tự như những quốc gia khác, trong một số trong những nghành như hợp đồng, BLDS Đức quy định những vấn chung (mang tính chất chất phổ quát), còn những vấn đề riêng đặc thù của chuyên ngành do pháp luật chuyên ngành quy định rõ ràng. Vì vậy, khi có sự không thống nhất Một trong những quy định về cùng vấn đề trong BLDS và trong luật chuyên ngành thì quy định của luật chuyên ngành sẽ được ưu tiên áp dụng[7].
- BLDS Trung Quốc[8], Liên bang Nga[9], Vương quốc Campuchia[10]… và nhiều nước khác đều quy định tương tự về nguyên tắc ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước quy định của BLDS.
2.Giải pháp xử lýmâu thuẫnphát sinh khiáp dụngnguyên tắc áp dụng pháp luật
Thực tiễn áp dụng pháp luật đã cho tất cả chúng ta biết, xích míc, xung đột pháp luật phát sinh khi văn bản luật chuyên ngành được phát hành trước văn bản luật chung (ví dụ điển hình, Luật Thương mại được phát hành trước so với BLDS). Để xử lý tình huống này, pháp luật những nước áp dụng giải pháp sau:
(1)Giải pháp tư pháp:Theo kinh nghiệm tay nghề của Đức, việc xử lý và xử lý xích míc trong áp dụng những văn bản pháp luật cùng thứ bậc là vì Tòa án thực hiện. Điều 126 Hiến pháp CHLB Đức quy định: “Các quan điểm rất khác nhau về việc tiếp tục tồn tại hiệu lực hiện hành của pháp luật là pháp luật liên bang, được Tòa án hiến pháp liên bang xử lý và xử lý[11]”. Tương tự, ở đa số những nước khác, khi Một trong những quy định pháp luật được xem xét áp dụng có xung đột, toà án đóng vai trò là cơ quan lý giải và lựa chọn quy phạm để áp dụng.
(2)Quy địnhnguyên tắc xử lý xung đột pháp luật:
- Nhật Bản:Pháp luật Nhật Bản quy định nguyên tắc theo thứ tự ưu tiên như sau:(1). Ưu tiên áp dụng quyđịnhcủa văn bản pháp luật cóhiệu lực pháp lý cao hơn; (2) Ưu tiên áp dụng quyđịnh của luật chuyên ngànhtrước quy định của luật chung; (3) Ưu tiên áp dụng quyđịnhcủa văn bản luật phát hành sau[12].
- Phillipines cũng áp dụng quy định nguyên tắc xử lý và xử lý xích míc luật chung - luật riêng, luật phát hành trước - phát hành sau. Theo đó, (1) khi luật chung được phát hành trước, luật chuyên ngành được xem là trường hợp ngoại lệ đối với luật chung. Do đó, luật chung vẫn có hiệu lực hiện hành và không biến thành bãi bỏ (vụ kiện Lichauco v. Apostol, 44 Phil 138), trừ khi vấn đề liên quan đến điều khoản ngoại lệ hay điều luật chuyên ngành. Tuy nhiên, trường hợp tồn tại xích míc giữa luật chuyên ngành và luật chung, thì quy định của luật chuyên ngành có ưu thế trước quy định có liên quan của luật chung; (2) Nếu luật chuyên ngành phát hành trước, cả luật chuyên ngành và luật chung đều có hiệu lực hiện hành, trừ những trường hợp sau: (i) Có điều khoản tuyên bố rõ ràng về điều ngược lại; (ii) Hoặc tồn tại xích míc rõ ràng, nhất thiết và không thể hoá giải được (vụ kiện Cia General v. Coll. of Customs, 46 Phil. Cool); (iii) Hoặc trừ khi luật chung được phát hành sau điều chỉnh toàn bộ chủ thể và rõ ràng nhằm mục đích mục tiêu thay thế luật chuyên ngành về nội dung đó (Vụ kiện tụng Joaquin v. Navarro, 81 Phil. 373)[13].
- Luật Banhànhvăn bản Trung Quốc quy định, khi điều khoản quy định rõ ràng, đặc biệt có xích míc với điều khoản chung của luật quốc gia, những quy định hành chính, những sắc lệnh địa phương, những quy định vùng tự trị và đặc khu hoặc những quy tắc do cùng một cơ quan phát hành, thì áp dụng điều khoản rõ ràng, đặc biệt;nếu điều khoản mới xích míc với điều khoản cũ, thì áp dụng điều khoản mới[14].
3.Nguyên tắc áp dụng pháp luật trong pháp luật Việt Nam
Nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước luật chung” đã được quy định trong nhiều văn bản luật.Khoản 1 Điều 4 BLDS năm 2015 quy định:“Bộ luật này là luật chung điều chỉnh những quan hệ dân sự”. Với nguyên tắc này, BLDS là luật chung điều chỉnh toàn bộ những quan hệ pháp luật thuộc “pháp luật dân sự”. Bên cạnh đó, khoản 2 Điều 4 BLDS năm 2015 quy định:“Luật khác có liên quan điều chỉnh quan hệ dân sự trong những nghành rõ ràng không được trái với những nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự quy định tại Điều 3 của Bộ luật này”; khoản 3 Điều này quy định:“Trường hợp luật khác có liên quan không quy định hoặc có quy định nhưng vi phạm khoản 2 Điều này thì quy định của Bộ luật này được áp dụng”. Như vậy, với quy định này, BLDS đã thể hiện tinh thần, nguyên tắc chung của nguyên tắc “lex specialis derogat legi generali”. Theo đó, do đặc thù của quan hệ chuyên ngành, những quan hệ có cùng bản chất pháp lý, luật riêng/chuyên ngành hoàn toàn có thể quy định khác BLDS, nhưng không được trái với những nguyên tắc chung của luật dân sự. Ví dụ, liên quan đến vấn đề lãi suất vay, Điều 468 BLDS năm 2015 quy định việc áp dụng mức trần lãi suất vay vay 20%, trừ“trường hợp luật khác có liên quan quy định khác”. “luật khác” ở đây được hiểu là luật riêng/chuyên ngành (Luật Ngân hàng nhà nước, Luật Các tổ chức tín dụng…).
Tương tự, Điều 3 Luật Doanh nghiệp 2014 quy định“Áp dụng Luật doanh nghiệp và những luật chuyên ngành”;theo đó,“trường hợp luật chuyên ngành có quy định đặc thù về việc thành lập, tổ chức quản lý, tổ chức lại, giải thể và hoạt động và sinh hoạt giải trí có liên quan của doanh nghiệp thì áp dụng quy định củaluật đó”[15](luật chuyên ngành trong trường hợp này là Luật Luật sư, Luật Công chứng, Luật Đấu giá... khi có quy định về việc đăng ký, thành lập doanh nghiệp mà quy định có nội dung khác với Luật Doanh nghiệp thì áp dụng luật này).
Trong khối mạng lưới hệ thống pháp luật nước ta lúc bấy giờ, việc diễn đạt nguyên tắc pháp luật chuyên ngành có ưu thế trước luật chung còn được thể hiện dưới hình thức:“ưu tiên áp dụng pháp luật”.Ví dụ, Luật Đầu tư năm 2014[16], Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015[17], Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật[18], Luật Thương mại… cũng như một số trong những dự án công trình bất Động sản luật Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8 như dự án công trình bất Động sản Luật Đầu tư (sửa đổi)[19], Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP)[20].
(2) Nguyên tắc“ưu tiên áp dụngluậtđược phát hành sau”được thể hiện tại khoản 3 Điều 156 LuậtBan hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015(BHVBQPPLnăm 2015), theo đó,“những văn bản quy phạm pháp luật do cùng một cơ quan phát hành có quy định rất khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của văn bản phát hành sau”.
Mặc dù pháp luật Việt Nam đã xác định hai nguyên tắc áp dụng pháp luật nêu trên, nhưng những quy định và việc thực hiện quy định hiện hành về nguyên tắc áp dụng pháp luật vẫn còn một số trong những hạn chế sau:
Thứ nhất, những quy định hiện hànhkhông xác định rõ thứ tự ưu tiên khi áp dụng hai nguyên tắc trên,dẫn đến, khi phát sinh xung đột, xích míc sẽ không xác định được phải áp dụng nguyên tắc nào.
Thứ hai, những quy định hiện hành cũng không xác định rõluật nào là luật chung,luật nào là luật riêng/luật chuyên ngành; không quy định rõ luật chuyên ngành phát hành trước thì áp dụng quy định của luật nào...Ví dụ: về lý thuyết, Luật Đầu tư quy định về thủ tục đầu tư là “luật chung” so với những luật khác; nhưng về kỹ thuật lập pháp, hiện không còn bất kể quy định nào xác nhận điều này. Trên thực tế, Luật Đầu tư quy định về hồ sơ, trình tự, thủ tục đầu tư chung của dự án công trình bất Động sản đầu tư, nhưng không điều khoản nào của Luật quy định những luật khác hoàn toàn có thể quy định thêm về hồ sơ, trình tự, thủ tục đầu tư. Trong khi đó, một số trong những “luật chuyên ngành” lại yêu cầu thêm về tài liệu trong hồ sơ thực hiện thủ tục đầu tư[21].
Thứ ba,còn ra mắt tình trạng một số trong những bộ, ngành lạm dụng nguyên tắc “ưu tiên áp dụng pháp luật”để phát hành nhiều quy định đặc thù có lợi cho bộ, ngành, nghành quản lý của tớ, dễ tạo ra rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn khối mạng lưới hệ thống pháp luật chồng chéo, không thống nhất.
Thứ tư,hoạt động và sinh hoạt giải trí rà soát, thẩm định, thẩm travăn bản trong quá trình xây dựng luật cònbất cậpdẫn đến một số trong những trường hợp không phát hiện và sửa đổi, tương hỗ update kịp thời những văn bản xích míc, chồng chéo[22].
Thứ năm, pháp luật hiện hành chưa trù liệu cơ chế xử lý và xử lý xích míc, xung đột trong áp dụng những nguyên tắc nêu trên.
4.Nhận xét và kiến nghị
Qua nghiên cứu và phân tích kinh nghiệm tay nghề pháp luật ở một số trong những nước và thực tiễn pháp luật Việt Nam hoàn toàn có thể thấy:
(1) Nguyên tắc“ưu tiên áp dụng luật được ban hànhsau”được quy định để dự liệu những tình huống có sự xích míc trong những quy định của pháp luật. Do vậy, trong quá trình áp dụng pháp luật khi gặp tình huống xích míc, chồng chéo (không phải là mong ước, chủ đích của nhà làm luật) thì sẽ áp dụng nguyên tắc chung này để xử lý và xử lý.
(2) Nguyên tắc“ưu tiên áp dụng luật chuyên ngànhtrước luật chung” (lex specialis derogat legi generali)là nguyên tắc pháp lý mang tính chất chất phổ quát được quy định trong pháp luật ở nhiều nước. Khi xây dựng luật, những nhà làm luật đã dự liệu có chủ đích một cách rõ ràng những quy định có tính đặc thù của luật riêng/chuyên ngành (hay luật khác) so với quy định có tính nguyên tắc của luật chung (ví dụ: BLSDS), dù luật chuyên ngành/luật riêng được phát hành trước hay sau so với luật chung. Tuy nhiên, trên thực tế, rất khó xác định tiêu chí định tính, định lượng rõ ràng đâu là“luật chung”, đâu là“luật riêng”,“luật chuyên ngành”. Do vậy, để khắc phục vấn đề này, về mặt kỹ thuật lập pháp, trong một văn bản luật được xem là luật chuyên ngành phải có một điều khoản quy định rõ ràng rằng, quy định rõ ràng nào của luật này sẽ được ưu tiên áp dụng trước luật chung. Trong trường hợp, luật chung phát hành sau, nếu nội dung tương ứng trong luật chuyên ngành không phù hợp thì cần trù liệu điều khoản huỷ bỏ nội dung đó.
(3)Cả hai nguyên tắc áp dụng pháp luật nêu trên đều rất thiết yếu trong xử lý những tình huống pháp lý phát sinh trong thực tiễn.Trong trường hợp, Một trong những luật về cùng một vấn đề có quy định rất khác nhau/xích míc, thì cần xem xét ưu tiên áp dụng nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước luật chung” (lex specialis derogat legi generali) như một ngoại lệ chung, trước khi xem xét áp dụng nguyên tắc "ưu tiên áp dụng luật được phát hành sau" với điều kiện, luật được xem là chuyên ngành/luật riêng phải có một điều khoản quy định rõ ràng rằng, quy định rõ ràng nào của đạo luật chuyên ngành này sẽ được ưu tiên áp dụng so với đạo luật chung.
(4) Từ nhận xét trên, chúng tôi nhận định rằng,cần sửa đổi khoản 3 Điều 156 Luật BHVBQPPL năm 2015theo hướng: “Trong trường hợp những văn bản quy phạm pháp luật do cùng một cơ quan phát hành có quy định rất khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của văn bản phát hành sau; trường hợp văn bản phát hành trước có quy định ưu tiên áp dụng pháp luật đối với vấn đề đó thì áp dụng quy định của văn bản phát hành trước, trừ trường hợp tồn tại xích míc rõ ràng và không thể hoá giải được”.
Bên cạnh đó, trong công tác thao tác xây dựng pháp luật, việc tăng cường kỷ luật, kỷ cương, bảo vệ thực hiện đầy đủ, tráng lệ Điều 12 Luật BHVBQPPL năm 2015 ngay từ quá trình soạn thảo, thẩm định, thẩm tra, nhằm mục đích hạn chế tối đa những quy định xích míc, chồng chéo Một trong những luật, cũng như việc lạm dụng nguyên tắc“ưu tiên áp dụng pháp luật”…là rất thiết yếu. Do đó, chúng tôi nhận định rằng, cần sửa đổi khoản 2 Điều 12 theo hướng, quy định rõ hơn về trách nhiệm của cơ quan chủ trì soạn thảo trong việc rà soát khối mạng lưới hệ thống pháp luật và trong hồ sơ dự án công trình bất Động sản trình thẩm định, thẩm tra, thông qua... phải có báo cáo kết quả rà soát để làm cơ sở xác định rõ trách nhiệm và bảo vệ tính thống nhất của khối mạng lưới hệ thống pháp luật. Theo đó, khoản 2 Điều 12 viết lại như sau:trong trường hợp văn bản (phần, chương, mục,tiểu mục, điều, khoản, điểm của văn bản QPPL) do tôi đã phát hành có quy định khác với văn bản mới nhưng cần tiếp tục được áp dụng thì phải được chỉ rõ trong văn bản mới đó.
(5) Về lâu dài, chúng tôi nhận định rằng, cần nghiên cứu và phân tích hoàn thiện cơ chế bảo hiến hoặc giao cho Toà án nhân dân tối cao trách nhiệm xử lý khi có sự xích míc, xung đột trong áp dụng những nguyên tắc áp dụng pháp luật nêu trên./.
[1]Lex specialis derogat legi generali.
[2]Lex posterior derogat legi priori.
[3]Nguyễn Văn Cương, Quan niệm của Nhật Bản về luật dân sự, Nghiên cứu Lập pháp, số 06 năm 2001.
[4]Khoản 3 Điều 30 Công ước Viên năm 1969 về Luật Điều ước quốc tế cũng nghi nhận nguyên tắc này.
[5]Điều 1 Luật Thương mại Nhật Bản: (1) Các thanh toán giao dịch thanh toán marketing thương mại, thương mại và bất kỳ những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt thương mại của những bên thương mại sẽ được điều chỉnh bởi quy định của Luật này trừ khi có quy định ở luật khác; (2) Các hoạt động và sinh hoạt giải trí thương mại lúc không còn quy định điều chỉnh bởi Luật này sẽ được điều chỉnh bởi tập quán thương mại, nếu không còn tập quán thương mại,sẽ được điều chỉnh bởi quy định của Bộ Luật dân sự (Điều No. 89 of1896).
[6]Điều 1 Luật Thương mại Nước Hàn quy định:Trường hợp Luật này sẽ không quy định vấn đề liên quan đến thương mại thì hoàn toàn có thể áp dụng tập quán pháp trong nghành thương mại; nếu không còn tập quán pháp thìáp dụng quy định của Bộ luật dân sự. Điều 2 quy định: những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt thương mại do pháp nhân công(a public juristic person) thực hiện: Quy định của Luật này sẽ áp dụng đối với những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt thương mại do pháp nhân công thực hiện trừ trường hợp có quy định khác tại bất kỳ luật nào khác.
[7]Ví dụ: Điều 276 BLDS Đức quy định con nợ có trách nhiệm bồi thường thiệt hại vì có hành vi cố ý hay vô ý. Quy định này áp dụng đối với mọi con nợ. Tuy nhiên, Điều 521 của BLDS quy định, nhà tài trợ sẽ không còn trách nhiệm bồi thường thiệt hại nếu hành vi của anh ta được xem là cố ý hoặc vô ý do cẩu thả. Điều 521 được xem là quy định đặc biệt thay thế Điều 276. Như vậy, ngay trong BLDS Đức đã minh định rạch ròi Một trong những vấn đề như nêu trên và khi áp dụng, thì ưu tiên áp dụng quy định của luật trong trường hợp đặc biệt.
[8]Điều 11 Luật Các quy định chung về pháp luật dân sự năm 2022 của Trung Quốc quy định:“Trường hợp cácluật rất khác nhau có quy định riêng về quan hệ dân sự thì quy định riêng được ưu tiên áp dụng”.
[9]Ví dụ, Phần chung của BLDS quy định những nguyên tắc chung điều chỉnh trách nhiệm và trách nhiệm và hợp đồng; Phần 2 BLDS điều chỉnh nhiều chủng loại trách nhiệm và trách nhiệm của hợp đồng. Như vậy, ngay trong bản thân một văn bản cũng luôn có thể có quy phạm chung và quy phạm chuyên ngành và quy phạm chuyên ngành được ưu tiên áp dụng.
[10]Điều 1 BLDS Vương quốc Campuchia quy định: “Bộ luật này quy địnhvề những quan hệ pháp luật dân sự cơ bản. Trường hợp, những quan hệ tài sản và quan hệ gia đìnhkhôngđược quy địnhtrong luật chuyên ngành, thìáp dụng quy định củaBộ luật này”.
[11]Article 126 [Determination about continued applicability of law as federal law] Disagreements concerning the continued applicability of law as federal law shall be resolved by the Federal Constitutional Court.
[12]Nguyễn Văn Cương, Quan niệm của Nhật Bản về luật dân sự, Nghiên cứu Lập pháp, số 06 năm 2001.
[13]https://batasnatin.com/law-library/civil-law/persons-and-family/92-conflict-between-special-and-general law.html
[14]Article 92 of the Law on Lesgislation.
[15]Trong dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) trình kỳ họp thứ 43 UBTVQH14, khái niệm “luật chuyên ngành” được sửa thành “luật khác”.
[16]Khoản 2 Điều 4 Luật Đầu tư năm 2014 quy định: “2. Trường hợp có quy định rất khác nhau giữa Luật này và luật khác về ngành, nghề cấm đầu tư marketing thương mại, ngành, nghề đầu tư marketing thương mại có điều kiện, trình tự, thủ tục đầu tưthì thực hiện theo quy định của Luật này, trừ trình tự, thủ tục đầu tư marketing thương mại theo quy định tại Luật Chứng khoán, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật Dầu khí.”
[17]Khoản 2 Điều 1 Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015 quy định:“Trường hợp có sự rất khác nhau giữa quy định của Bộ luật Hàng hải Việt Nam với quy định của luật khác về cùng một nội dung liên quan đến hoạt động và sinh hoạt giải trí hàng hảithì áp dụng quy định của Bộ luật này”.
[18]Khoản 1 Điều 156 Luật BHVBQPPL quy định:“Văn bản quy phạm pháp luật được áp dụng từ thời điểm khởi đầu có hiệu lực hiện hành. Văn bản quy phạm pháp luật được áp dụng đối với hành vi xảy ra tại thời điểm mà văn bản đó đang có hiệu lực hiện hành.Trong trường hợp quy định của văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực hiện hành trở về trước thì áp dụng theo quy định đó”.
[19]Khoản 2 và khoản 3 Điều 4 Dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) quy định:
“2.Trường hợp có quy định rất khác nhau giữa Luật này và luật khác về ngành, nghề cấm đầu tư marketing thương mại hoặc ngành, nghề đầu tư marketing thương mại có điều kiệnthì thực hiện theo quy định của Luật này.
3. Trường hợp có quy định rất khác nhau giữa Luật này và luật khác về trình tự, thủ tục, điều kiện đầu tư kinh doanhthì thực hiện theo quy định của Luật này, trừ trình tự, thủ tục, điều kiện theo quy định tại Luật Chứng khoán, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật Dầu khí”.
[20]Khoản 2 Điều 3 Dự thảo Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) quy định:
“2.Trường hợp có quy định rất khác nhau giữa Luật này và luật khác về trình tự, thủ tục đầu tư, thực hiện dự án công trình bất Động sản; hoạt động và sinh hoạt giải trí của doanh nghiệp dự án công trình bất Động sản PPP; luật áp dụng; bảo vệ đầu tư; cơ chế quản lý vốn nhà nước áp dụng trực tiếp cho dự án công trình bất Động sản PPPthì thực hiện theo quy định của Luật này.”
[21]Xử lý xích míc trong nguyên tắc áp dụng pháp luật – Nhật An – Báo đại biểu nhân dân 19/3/2022.
[22]Chẳng hạn: rất nhiều quy định trong Luật Thương mại đã trở nên “lỗi thời” nhưng không hề bị bãi bỏ và đang có tình trạng một số trong những luật và Luật Thương mại quy định rất khác nhau về cùng một vấn đề.
(Nguồn tin: Bài viết được đăng tải trên Ấn phẩm Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp số 07 (407), tháng 04/2022.)
Post a Comment